Die Lieder Neidharts

Winterlied 2

Mir tuot endeclîchen wê,                                     Mir tut es schließlich weh,

daz den winder niemen des erwenden mac,         daß niemand den Winter rückgängig machen kann,

er entwinge uns abe                                             er bringt uns um diese

beide bluomen unde klê,                                      beiden Blumen und Klee (Wiese),

dar zuo mangen liehten wünneclîchen tac              dazu manchen leuchtenden wunderschönen Tag

(deist mîn ungehabe):                                           (Das ist mein Leidwesen):

die beginnent leider alle truoben;                           Die beginnen leider alle trübe,

hin gescheiden ist ir zil.                                         zu trennen ist ihr Ziel (Ihre Zeit ist vorüber).

bickelspil                                                             Würfelspiel

will sich aber in der stuben uoben.                        muß im Zimmer gespielt werden.

II

Des will Küenzel meister sîn:                               Das ist Meister Künzels Anliegen:

der verbiutet lachen, sprechen, winkelsehen;       Der verbietet Lachen, Sprechen, Augenwinke;

deist durch in getân.                                           das hat er getan (das ist durch ihn geschehen).

des gesmielt dô Jiutelîn.                                      Da lächelt Jiutel.

uchuch! Der muoz an ir hant vil wê  geschehen,  Huch! Der muß an ihrer Hand viel Schmerz verursacht haben,

des ich sorge hân:                                             das macht mir Sorge:

diu wart hiuwer wunt in einen vinger,                 Die hat in diesem Jahr eine Wunde an einem Finger bekommen,

dôs ir muomen gersten sneit.                             als sie für ihre Tante Gerste schnitt.

mir ist leit:                                                        Mir ist unlieb (verhaßt) (Das tut mir leid):

trûther Küenzel, slaht ein wênic ringer!             Werter (lieber) Künzel, schlagt ein wenig leichter!

III

Zickâ, wie si mir geviel,                                    Zicka (Hei), wie sie mir gefiel,

dô ich rehte erblihte, wie si was getân!             da ich gerade sah, wie sie aussah!

wol stuont ir daz hâr                                        Gut anzusehen war ihr Haar

unde ir rôsenvarwer triel.                                 und ihr rosafarbener Mund.

dô bat ich die guoten zuo mir sitzen gân.          Da bat ich die Gute, sich zu mir zu setzen.

sî sprach: "ine getar:                                        Sie sprach: "Das ist sehr kühn:

mirst verboten, daz ich mit iu iht rûne              Mir ist es verboten, daß ich mit Euch irgendwie flüstere

noch zuo ziu niht sitzen sol.                             und auch bei Euch sitzen darf ich nicht.

tuot sô wol,                                                    Tut folgendes,

vrâget Heilken dort bî Friderûnen!"                 fragt Heilken dort bei Friderun!"

IV

Heilken vrâgen ich began,                              Ich fragte Heilken,

wer dem kinde sîne vreude het erwert;           wer dem Mädchen seine Freude hat verwehrt;

daz tet sî mir kunt:                                         das berichtete sie mir:

"dâ ist Elle schuldic an,                                  "Daran ist Elle Schuld,

von der uns vil manic bunkel wirt beschert."    von der werden uns vielfach Streiche beschert."

dô sprach Künegunt:                                      Da sprach Künegunt:

"diu müet uns ze kirchen und ze gazzen,          "Die ärgert uns in der Kirche und auf den Gassen,

dazs uns allen machet wart:                            das bringt uns alle ins Gerede:

Iremgart,                                                        Iremgart,

triuwen, dâ soltû si umbe hazzen."                   glaubt, dafür sollte man sie hassen."

V

Hie mit sul wir des gedagen:                           Hier sollten wir es genug sein lassen:

sprechen von den kinden,                              Sprechen wir lieber von den Mädchen

diu dar sint gebeten]                                     die gebeten wurden]

ûf den gofenanz!                                           zum Stubentanz!

Jiutel sol in allen sagen,                                 Jiutel soll nun allen sagen,

daz si dâ mit Hilden nâch der gîgen treten.    daß sie mit Hilden nach der Geige tanzt.

michel wirt der tanz.                                     Es wird viel getanzt.

Diemuot, Gîsel gênt dâ mit ein ander;           Diemuot, Gisel gehen miteinander;

al daz selbe Metzel tuot.                              dasselbe tut Metzel.

Wendelmuot,                                              Wendelmuot,

wergot! Ruof uns Künzen durch diu lander!  Herrgott! Schreit Künzen durch das Land!

VI

Sage ir, daz der man sî hie,                           Sage ihr, daß ihr Ehemann (Schwarm) da ist,

dazs ein kleinez röckel unde ir mantel trage,  daß sie ein kleines Röckchen unter ihrem Mantel tragen soll,

obs in welle sehen!                                       wenn sie ihn sehen will!

des hât sî gewünschet ie;                               Das war ihr Wunsch;

nû kumt ez ir rehte gein dem vîretage:            nun passiert es ihr gerade am Feiertag:

dô lâz ez geschehen!                                     Da laß es geschehen!

bit si, dazs ir in ir geuchel binde!                    Bitte sie, daß sie sich ihr Liebeskraut bindet!

mir ist lieber, kumt si her,                              Mir ist es lieber, wenn sie herkommt,

danne ob er                                                  danach wird er (als wenn er)

sî dâ heime in swacher waete vinde.              sie zu Hause wenig bekleidet finden (im Alltagskleid findet).

VII

Künze dô niht langer beit,                              Künze zögerte nicht lange,

sîne gienge, dar ir Wendelmuot gebôt:            sie ging dorthin, wohin sie Wendelmuot einlud:

seht, dar was ir gâch!                                    Seht, sie war sehr ungestüm!

schiere hets sich an geleit:                              Sogleich hat er sie verführt:

beide sîten wâren ir von sîden rôt;                 Beide Seiten waren von ihrer Seide rot;

lützel gieng ir nâch.                                       dasselbe ging ihr nach.

swer diu lant nâch wîben gar durchvüere,      Wer dieses Land nach Weibern durchfährt,

der deheiner gunde ich baz                           der findet keine bessere

(wizzet daz!)                                                (Wisset das!)

mîner lieben muoter zeiner snüere.                die ich meiner lieben Mutter eher als Schwiegertochter gönnte.